Anti-SAP Üzerine

Sevgili Murat,

Yazını ancak okuyabildim hoş gör. Son 5 yılını ABD'de ERP sektöründe harcamış biri olarak doğrusu Türkiye'de bu konuda neler olup bittiğini hep merak eder dururdum. Yazdıkların tüm merakımı giderdi, eline sağlık. Aynı zamanda düşündürdü de. Türkiye'deyken kabaca iki önemli alanda çalışmıştım. Birincisi Ankara'da bir GIS sistemi kurmak, ikincisi de özellikle kamu kuruluşlarında Bilgisayar destekli Proje yönetimi sistemlerini yaygınlaştırmak (en azından kullanımını sağlamak). Her iki eforun da sonu benim için hüsrandan ibaretti. Bunun nedenlerine girmeyeceğim, çoğu senin bahsettiğin türden, daha çok idari engellerle ilgili. Yazdıklarına bakılırsa ERP uygulamalarının da aşağı yukarı aynı kaderi paylaştığını görüyorum.

ABD'de şu ana kadar 9 tane ERP implementation projesine bulaştım ve hiç birinin başarısızlığa uğradığına tanık olmadım. Bu işlerin burada Türkiye'ye kıyasla neden daha iyi gittiğine ilişkin biraz kafa yordum, aklıma gelenleri paylaşayım istedim.

1.      ABD'de yetişmiş teknik insan kaynağı Türkiye'ye oranla çok daha fazla. Çoğunu da yabancılar ve özellikle Hintliler oluşturuyor. X paketinin X modülünde X yıl tecrübeli adam aranınca bulunabiliyor, hem de bir sürü. Bu projelerde Contract türü çalışma biçimi yaygın. Tipik olarak 6-9 aylık kontratla adam alınıyor. Böylece saatlik ücretler artıyor, dolayısıyla bir çok insan yaşadığı şehrin dışında projelere gidip gelebiliyor, bu da labor availability'yi maximize ediyor. Bildiğim kadarıyla Türkiye'de contract işi henüz yaygın değil, ancak böyle sınırlı süreli işler için son derece gerekli ve verimli bir yapı.

2.      ERP alanında uzmanlaşmış irili ufaklı sayısız Consulting şirketi var. Yani SAP, BAAN ya da Oracle'ın kendisi bu alanda "the-only-game-in-town" pozisyonunda değiller (Türkiye-SAP gibi), onlar da diğer consulting şirketleriyle amansız bir rekabet içinde olmak durumundalar. Bu şirketlerin ERP paketleriyle ilgili uzmanlaşmış departmanları var, dolayısıyla bilgi birikimi oluşmuş durumda. Tahmin edileceği gibi çok büyük paralar ödeniyor bu şirketlere ama karşılığı kesinlikle alınıyor. Bir projede bir şirketin 70 consultant çalıştırdığını hatırlıyorum ERP implementation'u için. Işin içinde ERP Uygulamasının  bütününden sorumlu bir consulting şirketi mutlaka oluyor, ve en az 6-9 ay sahneden çekilmiyor.

3.      Senin de değindiğin gibi, ERP uygulamasına şirket yönetiminin nasıl baktığı çok önemli. Bilişimyatırımları konusunda üst yönetimler ABD'de para harcamaktan ya da eleman almaktan kaçınmıyorlar. Diyebilirim ki, uygulama için, paketin maliyetinin çok üzerinde para harcanıyor ve bu normal karşılanıyor. Bu konuda önemli bir kültür farkı var, Türkiye'de daha hala korsan program kopyalamak günlük yaşamın bir parçası (hala değişmediyse).

4.      Bildiğin gibi anahtar kullanıcı ERP uygulmasının en temel taşı. Ve bu insanların hem fonksiyonel iş işleyişini hem de bilgisayar ve ERP terminolojisini çok iyi kavramış olması gerekiyor. ABD'de bilgisayar teknolojilerinin kullanımı çok eskiye gittiğinden bu kültür de çoktan yerleşmiş. Hemen her şirket elemanı işini zaten bilgisayarda görüyor. Temel MS yazılımlarını hemen bilmeyen yok gibi. Bu da yeni yazılımların şirket bazında uygulanmasını çok kolaylaştırıyor.

5.      Tüm bunların yanında ABD'de her alanda görülen rekabete değinmemek mümkün değil. Temel felsefe şu ki, Başarısız insan işinden oluyor. Özellikle proje yöneticisi neredeyse ateşten koltukta oturuyor. Ben çalıştığım 9 projenin çoğunda Proje yöneticisinin değiştiğine tanık oldum. Bunun işe kattığı zorunlu dinamizmi ve baskıyı tahmin edersin. ABD'de referans çok önemli, daha önce çalıştığınız projelerle mutlaka temas kurup hakkınızda bilgi toplanıyor. Dolayısıyla başarısız proje deneyimi fena bir şey, buna karşılık başarılı bir deneyim aynı oranda ödüllendirilmekte.

6.      Bir de malum, ABD kökenli olmayan ERP paketleri bile ABD'deki iş işleyişlerini kapsar nitelikte, çünkü hedef market o. Türkiye'ye özgü bir çok kavram bu paketlere kaçınılmaz olarak yansımıyor. En basitinden dil bile başlı başına bir sorun anladığım kadarıyla.

7.      Bir de Türkiye'de genel anlamda planlama kültürü gelişmemiş olduğundan bu paketlerden gerçek anlamda fayda sağlanamıyor olabilir. Örneğin, en güzel MRP planını yapıp çıkarsanız, sizin dışınızdaki malzeme tedarik sistemi ne kadar güvenilir ki yaptığınız plana uyabilesiniz.

8.      Anlaşılan Türkiye'de tezgahı zamanında kurup piyasaya hakim olan tek yazılım SAP. Buna karşılık SAP uygulama açısından en komplex yazılım, hem de oldukça pahalı. Bu da daha işin başında Türkiye'yi dezavantajlı hale sokuyor. Halbuki ABD'de ERP alanında sayısız çözüm var. Her şirketin SAP'ye ihtiyacı yok ki, zaten her şirkete SAP uygulamak rasyonel de değil. ABD'de büyük şirketlerin çoğu ERP geçişini yapmış durumda, o yüzden ERP yazılım şirketleri orta ölçekli şirketleri hedefleyen daha az kapsamlı versiyonlar üretiyorlar. Türkiye için bu tür yazılımlar daha uygun olabilir başlangıç için ama SAP mecburen seçiliyor gibi.

Birikimler