Sertaç Köksaldı

Fikri Haklar

Sertaç Köksaldı

PerşEMbe

Arçelik

Sertaç

Daha öncesinden bilgilendirilmediğin için, önce bu söyleşiyi neden yaptığımızı kısaca bir anlatayım: ODTÜ Mezunu endüstri mühendislerinin sistEM adını verdiğimiz web sitesinde yayınlamak için. Burada, endüstri mühendisleri ile paylaşılabilecekleri artırmak istiyoruz. İşletmelerde çalışan endüstri mühendislerinin nelerle uğraştıklarının bilgisi ve deneyimleri de bu kapsamda. Söyleşinin nedeni bu.

Arçelik senin için nasıl bir yer?
Arçelik en çok endüstri mühendislerini ve makina mühendislerini istihdam eden bir işletme. Endüstri mühendislerinin çok değişik alanlarda çalıştığını görebilirsiniz: İnsan kaynaklarında, satın almada, kalitede, üretimin çeşitli alanlarında, bir kaç tane de olsa, benim gibi, ArGe'de. Üretim şirketi olması Endüstri mühendislerine daha fazla iş imkanı sağlamakta.

Arçelik'i senin için anlamlı kılan ne?
Belli bir kurumsal yapısının olması önemli bir avantaj. Oturmuş bir şirkette çok daha fazla bilgi ve deneyim edinme şansınız oluyor. Herşeyi kendiniz yapmak zorunda kalmıyorsunuz.

Yaptığın işle endüstri mühendisliğini nasıl ilişkilendiriyorsun?
Benim yaptığım iş fikri haklarla (intellectual property) ilgili; özellikle de buluşlar ve patentler.
Arçelik AŞ'nin ArGe ve ürün geliştirme faaliyetleri sırasında yarattığı buluşların patentleri alınarak korunması, rakiplerin buluşları ile ilgili çalışmalar, bunlarla ilgili tüm işlemlerin yürütülmesi.
Bu çerçeveden baktığınızda, endüstri mühendisliğinde okutulan temel derslerin hiç biri bunlarla ilgili değildir. Burada benim endüstri mühendisliğinden yararlandığım tek şey endüstri mühendisliğinin verdiği genel bakış açısı; sistem yaklaşımı, analiz ve sentez yetenekleri. Lineer programlama yaparken ya da 'operations research'teki matematiksel düşünme becerisini herhangi bir yerde kullanabiliyorsunuz; benim kullandığım da bu bilgilerdir sadece.

Bu iş sana mesleki anlamda neler katıyor?
Bizim endüstri mühendisliği eğitiminde edindiğimiz bilgiler genel iş yapmaya yönelik bilgiler. Fakat bir kariyer elde edebilmeniz için belli bir alanda uzmanlaşmanız gerekiyor. Bir endüstri mühendisi olarak finans alanında, üretim teknolojileri alanında ya da pazarlama alanında uzmanlaşabilirsiniz. Benim uzmanlık alanım da fikri haklar; şu an için. Buradaki bilgi kümesinden edindiklerim kariyer açısından bir yol çizmiş oluyor.

Fikri haklar yolunu izleyerek nerelere gidilebilir?
Buradaki tecrübeden, 'technology management' üzerine, Türkiye'de geçerliliği tartışılabilir ama, 'technology marketing' üzerine gidebilirsiniz. Teknoloji transferi yer yer küçük kuruluşlar için bile önemli hale gelmekte olduğundan bu tip faaliyetlere yönelme imkanı var. Doğrudan, fikri haklarda devam etme şansı olmakla beraber.

10 yılın deneyimiyle, Boğaziçi'ne dönsen, Bölüm'de neyi değiştirmeye çalışırsın?
Doğrusu, ben aldığım eğitimden oldukça memnunum. Dediğim gibi, kullanma konusunda bazı problemler olmakla birlikte. Endüstriyle yakın olma çabası gösterilmesine rağmen, iş hayatını biraz daha anlayabilme açısından yapılabilecek şeylerin hala daha olduğunu düşünüyorum. Çalışma hayatında eski mezunlardan birilerinin gelip bir şeyler anlattığı seminer derslerimiz vardı. Buna rağmen bir şeyler daha yapılabilir.

Ne önerebilirsin?
O tip anlatmalar çok genel konuşmalar oluyor. O konuşmaların iş hayatını ve iş hayatındaki ortamı hissetirmesi mümkün olmuyor. Dolayısıyla, staja falan da gidiliyor olmakla beraber, daha net bir şekilde kendi yaptıklarını ifade edebiliyor olmaları, mezun olacak kişilere bu tecrübeleri aktarabiliyor olmaları faydalı olabilir. Bir dönemde yapılabilen kaç seminer konuşması varsa, bunları kolay paylaşılabilen ortamlarda açmak faydalı olabilir.

Bölüme ait bir listeniz var mı?
Yok. Sınıfımıza ait çok informal bir liste var.

Boğaziçi'nin Mezunlar Derneği'ne üye misin?
Evet üyeyim. Dernek karşıda olduğu için, Mezunlar Derneği'nin imkanlarından faydalanma şansım olmuyor. Ama yapılan faaliyetleri takip etmek, aidatlarla da olsa derneğe ve etkinliklerine (burslar, kütüphanenin ve sınıfların iyileştirilmesi) katkıda bulunma düşüncesiyle üye olmuştum.

Stajı önemli bir nokta olarak saymıştın. Stajla ilgili olarak Arçelik'in bir rolü olabileceğini düşünüyor musun?
Özel bir kuruluşta yapılan bir faaliyetin bir katma değer yaratması lazım. Staj şu an için üniversiteye bir katma değer yaratmıyor. Sanayide ise negatif bir katma değer yaratıyor. Ben 8 senedir Arçelik'te çalışıyorum; Burada her dönem istediğim stajyerleri ne yapacağımı düşünüp ona göre istiyorum. Stajyerleri, bazen burada bizim de yaptığımız, fakat çok kompleks olmayan (sürecin kısa olması nedeniyle) işleri planlayarak talep ediyoruz. Böylece, bizim için katma değer yaratıyorlar. Ayrıca da, onlara mümkün olduğunca, bilgi ve birikimlerimizi aktararak faydalı olmaya çalışıyoruz.
Fakat çok önemli unsur; stajın, üniversite, özel şirket (burada çalışanlar) tarafından bir ortak süreç olarak ele alınıp tarafların nasıl fayda sağlayacağının gözetilmesidir. Bu, şirket için de üniversite için de kolay değildir. Hocaların, asistanların uğraşması gereken 'ekstra' bir iştir. Bitirme projelerini ya da master tezlerini bizim buradaki arkadaşlarla yapan öğrenciler var. Arkasından da Arçelik'te işe giriyorlar. Çünkü insanları tanımak için iyi bir yol bu.

Burada, bir de İTÜ Mühendislik Fakültesi'yle, fakültenin vakfıyla, bir sözleşmemiz var. Bu sözleşme çerçevesinde, bitirme projesi yapan öğrenciler ya da master tezi yapan öğrenciler, bunu Arçelik'te yapabiliyorlar. Bu kişileri Vakıf employ ediyor. Arçelik, vakfa bu kişiler için bir ücret ödüyor. Öğrencileri Arçelik'in employ etmesinin sorunları böyle aşılıyor. Bu sistematik çerçevesinde yılda 5-10 öğrenci Arçelik'te proje ya da tezlerini yapıyor. Bu sistematik çerçevesinde ArGe'de işe giren 6-7 tane arkadaşımız var. Bu tür sorunları çözmek üzere ele alırlarsa, üniversitelere de şirketlere de yapacak çok şey çıkıyor. Bütün üniversiteler, bütün bölümler, bir seferde çözemezler ama bu işlere girişmekte yarar var. Ayrıca, biz bunu Boğaziçi'ne önerdik; onlar yapamadılar.

Bugün endüstri mühendisliğinin gündemi ne olmalıdır?
Ben bundan koptuğumu düşünüyorum. Okulu bitirdiğim, 10 sene; master'ı bitirdiğim, 7 sene olmuş. 10 yıl içinde endüstri mühendisliği alanındaki bilginin 2 katına yakın arttığını düşünüyorum. Bu durumda, benim bildiklerim eskimiştir diye düşünüyorum.

"Bu bir gündem olabilir" mi demek istiyorsun yoksa sadece gündemden koptuğunu mu anlatmış oluyorsun bununla?
Bütün endüstri mühendisleri bunu sorun olarak görüyorsa olabilir tabii. Bilmiyorum.
Yöneylem Araştırması Derneği'nin bir dergisi var; ama bu güncel yapıyı takip edebileceğimiz Türkçe bir yayın benim bildiğim kadarıyla yok.
Aslında MMO'nun yayınladığı bir Endüstri Mühendisliği dergisi var.
Ama ben Türkçesi olmasa bile dünyada ne olup bitiyor diye İngilizce bir dergiyi olsun takip etmek iyi olur diye düşünüyorum.

Fikri Haklar konusunda internetteki iyi başvuru kaynakları neler olabilir?

http://www.european-patent-office.org AVRUPA PATENT OFİSİ

http://www.wipo.org/eng/newindex/index.htm DÜNYA FİKRİ HAKLAR TEŞKİLATI

http://www.turkpatent.gov.tr TÜRK PATENT OFİSİ

http://www.intellectual-property.gov.uk/

	Orta Doğu Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü mezunlarının bir e-ortamıdır.
Ana Sayfa \| Etkinlikler \| Birikimler \| Ülke Gündemi \| Biz Bize \| Dağar \| Siteler \| Sanat \| Başka Şeyler