|
Ben Bilgi Sistemleri
dersi verirken, ister istemez bu "fark"a dikkat çekmek zorunda
kalırdım. Daha doğrusu yıla bu meseleyle başlardım. Aslında
"information" ve "knowledge"in ötesinde "data" ve hatta "wisdom"ı da
listeye katmak lazım gelebiliyor gibi geliyor bana. Bu manada
Wisdom/Knowledge/Information/Data şeklinde bir "hiyerarşi"den söz
edilebilir.
Lakin bu tür bir hiyerarşinin varlığı "Data bir araya gelir
enformasyonu meydana getirir" manasına gelmez. Enformasyon datadan
"emerge" eder (zuhur eder). "Toplum"un "fert"ten zuhur etmesi gibi.
Ya da solunum sisteminin çeşitli unsurlardan zuhur etmesi gibi.
Enformasyonun "kıymet"i, kendisinin üretilmesini sağlayan datada
parçalar halinde mevcut değildir yani. Diğer kademeler için de
apaynı akıl yürütmede bulunulabilir.
"Data" için "veri" tuttu. "Bilgi" bence "knowledge"dir.
"Information" yerine Türkçe'de "malumat" var ama malumat kelimesi
biraz "geniş"lemiş görünüyor. "Enformasyon" bence makbuldür.
"Wisdom" yerine ise "ilim" ya da "irfan" diyor sözlükler. İkisi de
kullanmaktan pek hoşlanmadığımız kelimeler. Onun yerine de "bilgi"
kullanıveriyoruz.
Ben "information" için "durum (hal) bilgisi" (about state) ve
"knowledge" yerine de "yöntem bilgisi" (about method) derdim
öğrencilere. Bana göre, mesela, bir yumurtayı belirli bir süreyle
kaynatıp kaynar sudan vaktinde çıkarırsanız kaysılı (sarısı
katılaşmamış) olacağını bilmek, sözkonusu süreyi "hissetmek"
"knowledge"dir. Bisiklete binmeyi "bilmek" de öyle. Yumurtayı sudan
çıkaracağınız zamanı "ölçüp" kaydederseniz bu "information"dır.
Dolayısıyla bazı "knowledge" "information" vasıtasıyla ikame
edilebilir. Bazısı edilemez. Turgut'un Seyfi Ustasının sahip olduğu
şey, bence "wisdom"dur. Turgut'un Excel'de "kodladığı" şey
bilgisidir. O kodun işlediği rakamlar "data"dır. O rakamlardan
Excel'in türettiği ve Turgut'un karar vermek için kullandığı
"rakamlar" "information"dır. (Aslında "bilgi", tanımı icabı, karar
vermek için uygun formatta işlenmiş olan "veri"den ibarettir. Bazı
durumlarda veriyi işlemek, sadece bir yerden bir yere "taşımak"
olabilir. Yani bir yerde veri olan, bir başka yerde bilgi olabilir.
DİE'nin sunduğu "enflasyon oranları", DİE için "bilgi", o rakamları
kullanarak finans planları yapanlar için "bilgi"dir.) Turgut'un
"kendi Excel kodunu hazır programlara tercih etmesi" ise
"wisdom"dur.
Sevgiler
Cemal
Cmt 10.04.2004 00:36 |
