Knowledge versus Information

Knowledge versus Information

Yaman Barlas

Ercan Erkul

Cemalettin Nuri Taşçı

Biraz geç de olsa ben de bir şeyler deneyeyim:
Data: Burada bilginin en 'ham' kaynakları var. Örnek: Bir şehirdeki herkesin kilosunu ölçüp kayda geçersek, bence bu 'data'. Türkçe veri iyi oturmuş.

Information: Bu ise bir amaç için 'process edilmiş' ya da 'organize edilmiş', bir 'context'e oturtulmuş data. (Ercan'in sorduğu anlamda Information'dan söz ediyorum). Ne bileyim, kız/erkek ayrıştırılmış ya da besin/diyet ile ilişkilendilirmiş kilo tabloları/çizimleri bence 'information'a yaklaşıyor. "Information, data ham maddesi işlenerek elde edilir' diyebiliriz.
Türkçe'si? Burada çeviri zor oluyor. Türkçe ile İngilizce arasında gidip gelirken, ilişkinin 'birebir' olmamasına bir örnek. Önce, hangi information? Otelin girişinde olunca, biz 'Danışma' diye çeviriyoruz ve burada İngilizce'den çok daha zengin.
Öte yandan, İngilizce ise 'knowledge'a daha bir yaklaşınca artık ona başka sözcük bulmada hassas davranmış. Biz, bu bilgi-teoretik' bağlamda hem information hem de knowledge'a 'bilgi' diyoruz: sanırım başka terimimiz yok. (Bilişim ise, belirtildiği gibi bence de 'informatics' filan gibi birşey).

Knowledge: Bu da 'information'dan elden edilmiş daha 'yüksek düzeyde', 'abstract' bir şey denilebilir. Yani hiyerarşi belli. Ama bir başka temel nitelik değişmesi daha önemli belki: Knowledge kişiye özgü, ona 'internal' bir kavram. Information'dan bahsederken genellikle 'harici ve nesnel' bir şeyden bahseder gibi, kitap, broşür, web sayfası gibi parmakla gösterilecek bir şey gibi bir durum vardır. Knowledge ise 'felsefenin çok derin sularında' bir yerlerdedir.
Zaten 'epistemoloji'yi 'theory of knowledge' ile eş anlamlı kullanan çoktur. Burada bir 'bilgi kuramı' diyoruz ama belli ki artık 'information kuramı' değil dediğimiz. Çok daha karmaşık bir şey: Bir şeyi bilmek ne demek? Nasıl mümkün olur? Tam olarak mümkün müdür? Knowledge-claim diye bir kavramı çok kullanır epistemoloji. Çok karışık. Tabii ki bu felsefi sorunsal da 'kişinin bilebilmesi' ile ilgili -knowledge kişilere ait bir özellik; dış dünyanın nesnel bir özelliği değil,...filan.
Knowledge 'know'dan türemiş -bireysel son tahlilde. Bizde ise 'bilmek'ten çok farklı iki 'bilgi' sözcüğü türemis.

Son olarak 'wisdom'. Bu ise bence bu hiyerarşi çizgisinin üzerinde, ama çoook uzakta bir aşırı uçta. Çağlar hocaya katılıyorum, benim yorumumda da arada 'understanding' gibi önemli başka aşamalar var. Türkçe'de wise 'bilge' demek. Bu ise az şey değil; yani öyle 'bilgili' olmak pek yetmez. 'Akıllı' olmayı içerir ama ondan daha da fazlasını da. 'words of wisdom' ya da 'we need her wisdom' denilince öyle pek kolay bulunmayan bir şeylerden söz ediliyordur. ("He is smart but not wise" ya da tersini çok öğretici bulurum. Sokakta yetişen zeki gençlere 'smart' denilir. Ama bunlar iyice görüp geçirip yaşlanınca kıraathanelerde 'wise' oluverirler?)

Sözcüklerle oynama, türetme, kökünü arama, uydurma, beğenme, reddetme... çok güzel iş.

Yaman Barlas '78
Pzt 19.04.2004 20:06

	Arşiv listEM Yardım Yazışma

Ana Sayfa \| Etkinlikler \| Birikimler \| Ülke Gündemi \| Biz Bize \| Dağar \| Siteler \| Sanat \| Başka Şeyler